4 november 2013 om 6:44 uur door Jan Taco te Gussinklo
Debat en Lezing
Het Hart
…van de Geneeskunde?
Voor mij de eerste keer. Maar niet alleen voor mij! De trotse Hoofdredacteur van het NTvG (Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde) Peter W. de Leeuw komt met een grafiek op de proppen. Deze vierde editie van de NTvG-Dag op zaterdag 2 november 2013 telt weer meer bezoekers dan het jaar daarvoor. Veel nieuwe gezichten, ook van de jonge garde. De Rode Hoed te Amsterdam puilt uit. Later op de dag wordt nog eens naar deze grafiek verwezen, want volgens een van de sprekers lijkt deze trendlijn verdacht veel op de ontwikkeling van de zorgkosten…, want dat is immers het thema van deze NTvG-Dag: Wat is ziekte en wat mag het kosten? De bij voorbaat gehalveerde muffins die bij de koffie worden geserveerd moeten ons aan het denken zetten!
Peter de Leeuw
Highlights
In het debat poneert Johan Polder (RIVM): “het hart van een medisch consult is een economische transactie”. Deze stellingname wordt gedecideerd bestreden door André Rouvoet (ZN). Geneeskunst is een ambacht. Er moet een Keuringsdienst van Waarde komen, aldus een suggestie van een aanwezige. Margo Trappenburg (Universiteit Utrecht) gaat in de NTvG-Lezing nader in op het begrip solidariteit: “We mogen zomaar de verzorgingsstaat niet afschaffen!”. Tussendoor nog de feestelijke uitreiking van diverse prijzen. Het meest gedownloade artikel (2697x) betreft de (nieuwe) adviezen rond veilig slapen van pasgeborenen. En de publicatie over ‘bruine vet’ krijgt ook veel lof. Lees daar trouwens meer over op mijn website en zie deze foto:
1 april 2013 om 20:49 uur door Jan Taco te Gussinklo
Vaker Nee Zeggen
Dagblad Trouw
Suggestieve Grafiek
Het is helaas geen 1 april grap. De data waarop de Paasweekend uitgave 2013 van dagblad TROUW zich baseert zijn afkomstig van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS). Op twee momenten komt deze indringende grafiek prominent in beeld, namelijk op de voorpagina van de krant en nog eens op pagina 6 van bijlage de Verdieping. Horizontaal de tijdas (1971-2010). Verticaal de bijbehorende uitgaven zorg (in miljarden Euro’s met stappen van 10 miljard Euro). Er is iets wat mij helemaal niet aanstaat….
Fragment Voorpagina Dagblad Trouw
Datavisualisatie
De hellingsgraad van de rode lijn bedraagt op het oog meteen al zeker 45* en wordt wel 75*. Indien het de opzet is om de lezer aan het schrikken te maken, dan is dat beslist gelukt. Kan dat zo maar ongestraft? De keuze voor de eenheden op de x-as respectievelijk de y-as dragen bij aan dit beeld. De stijging oogt zo haast exponentieel…. Het handelt om uitgaven in constante prijzen. Dat is een keuze, maar die is arbitrair. De gegevens zijn ontleend aan de database van het CBS (Statline). Toelichting Statline: Totaal uitgaven aan zorg uitgedrukt in prijzen van het betreffende jaar. Cijfers geven inzicht in de waardeontwikkeling.
Statline CBS
Rechtvaardiging?
Kun je nu ineens stellen dat ‘vaker nee zeggen’ gerechtvaardigd is op basis van deze grafiek? Je zou ook andere conclusies kunnen trekken zoals Johan Polder (RIVM en Universiteit Tilburg) voorzichtig probeert in dezelfde uitgave van TROUW (quote ‘Marktwerking dreigt volgens hem de zorg duurder te maken’).
21 april 2012 om 8:33 uur door Jan Taco te Gussinklo
Diabetes
Toename kosten ++
Betekenis
Diabetes betekent oorspronkelijk (Grieks) doorstroming. Afgeleid van de patient die zich meldt wegens polyurie en dorst als symptoom. Zie hieronder een bericht uit ‘Het Nieuws van de Dag’ uit 1905 (Bron: Koninklijke Bibliotheek). Die ‘doorstroming’ is er bij diabetes trouwens nog steeds, maar dan gaat het vooral om de aantallen die nieuw onder behandeling komen (vaak zonder enige klacht). En ook de pecunia (geld) vliegt er door. Waren we vroeger wellicht te reactief, nu lijkt de balans door te slaan? Een moment van reflectie.
Voorbeelden
U kent vast ook de voorbeelden uit uw omgeving. Een man of vrouw van middelbare leeftijd die ineens ‘diabetes’ blijkt te hebben. De huisarts heeft dat vastgesteld naar aanleiding van een routine onderzoek. Voorzichtig pols je dan als voormalig klinicus naar de waarde van de bloedsuiker. Meestal een grensgeval. Etiket Diabetes? Dat betekent wel een toegangsbewijs tot ‘the whole treatment’. Een keten van onderzoeken en interventies. Ook van deskundigen komen voorzichtig bezorgde opmerkingen. De introductie van de KetenDBC, aanscherping van richtlijnen, risicomanagement, delegatie van de 2e naar 1e lijn en marktwerking dragen allemaal een steentje bij.
Rekening
Dit alles met dito rekening, waarover Medisch Contact deze week bericht. De kostenstijging is enorm. Als de bevindingen van Achmea ge-extrapoleerd worden naar alle verzekeraars praat je al gauw over vele tientallen miljoenen Euro’s. Maar dan hebben we het alleen nog maar over 1 (een) chronische aandoening!!!!
Regiohack
In 2011 is een (onderzoeks)journalistieke poging ondernomen om regionaal data over diabetes te verzamelen. Lees hiermeer over Regiohack2011. Dat experiment is maar zeer ten dele gelukt, omdat actuele cijfers vaak niet voorhanden blijken. Ik heb voorgesteld dit opnieuw aan te pakken. De publicatie vanuit Achmea kan wellicht een startpunt zijn?
8 februari 2012 om 14:15 uur door Jan Taco te Gussinklo
Internetconsultatie
Zorgkosten rijzen de pan uit
Meedenkers gevraagd
De SER (Sociaal Economische Raad) roept iedereen met een visie op deze problematiek op om mee te doen aan de internetconsultatie. Bekijk de video met de oproep van SERvoorzitter. Alexander Rinnooy Kan en geef uw visie via www.ser.nl. Dat kan tot en met 29 februari a.s. De SERcommissie die het advies voorbereidt, betrekt deze visies in haar eindrapportage, aldus meldt ZN Journaal van 8 februari 2012 in de persoon van ZN-Directeur Pieter Hasekamp.
—————————————————————————————————————-
Minister VWS vraagt SER advies over betaalbaarheid zorg
Minister Edith Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vraagt de SER om advies over het betaalbaar houden van de gezondheidszorg voor toekomstige generaties. Hieraan koppelt zij de vraag hoe voorkomen kan worden dat op langere termijn onoplosbare knelpunten op de arbeidsmarkt ontstaan. Ook legt de minister de SER de vraag voor hoe er effectieve verbindingen te maken zijn tussen drie grote uitgavencategorieën van burgers: kosten voor zijn woning, zorguitgaven en opbouw van het pensioen.
De collectieve zorguitgaven vormen een steeds groter deel van het bruto binnenlands product: van 7,4% in 1998 naar 9,8 % in 2010. Wanneer de stijging zich in dit tempo voortzet, dreigt een onhoudbare situatie; niet alleen voor de schatkist. Zo stijgen de zorguitgaven sneller dan de groei van de economie en drukken ze de koopkracht van burgers. Ook kan het mechanisme van solidariteitsoverdrachten van gezonden naar zieken, van jongeren naar ouderen, van hoge naar lage inkomens en van werkenden naar niet-werkenden onder druk komen te staan. Drie grote uitgavencategorieën domineren de levensloop van de gemiddelde burger: de kosten voor zijn woning, de uitgaven voor zijn zorg en de opbouw van zijn pensioen.
Groeitempo
Minister Schippers vraagt de SER advies uit te brengen over hoe het groeitempo van de collectieve uitgaven in (curatieve en langdurige) zorg verlaagd kan worden en structureel te beheersen is. Welke rol kunnen sociale partners daarbij vervullen? Eveneens wil de bewindsvrouw aandacht voor de inrichting, (markt)ordening en financiering van zorg, daarbij rekening houdend met de betaalbaarheid, toegankelijkheid, beschikbaarheid en kwaliteit van de zorg. Ook wil de minister inzicht in de mogelijkheden van burgers om pensioeninkomen en vermogen in te zetten voor zorgarrangementen. Ten slotte vraagt de minister advies over hoe geanticipeerd kan worden op lange termijn-personeelstekorten in de zorgsector en de mogelijke gevolgen daarvan voor andere sectoren.
De minister verzoekt de SER het advies begin 2013 uit te brengen. Bron SER (16 juni 2011)
23 december 2011 om 15:53 uur door Jan Taco te Gussinklo
Voldoende Geld
AOK Bundesverband
Evert Jan van Lente verbaast zich over de heftigheid van de discussie over de zorgkosten in Nederland. “Ik heb nooit eerder zo’n divergerende ontwikkeling gezien rond de zorgkosten tussen beide landen”. Er zijn zelfs overschotten bij de Duitse zorgverzekeraars (voor 90% semi-overheidsorganen). Evert Jan van Lente verwacht dat er in Duitsland over 2-3 jaar wel economische knelpunten ontstaan in de financiering van de zorg. Ik bezoek hem op 16 december 2011 in Berlijn, waar het kenniscentrum (350 medewerkers) van de grote zorgverzekeraar AOK (50.000 medewerkers) is gevestigd in de Rosenthalerstrasse 31. Tijdens zijn studie economie in Amsterdam maakte hij een als tijdelijk bedoelde overstap (doctoraal) naar Duitsland. Uiteindelijk is Evert Jan van Lente in Duitsland in de wereld van de zorgverzekeraars terecht gekomen en nu plv.directeur zorg bij de AOK. Door frequente contacten met ondermeer Guus Schrijvers (Nieuwsbrief!) is hij goed op de hoogte van het reilen en zeilen in beide landen.
Auteur in Berlijn in gesprek met Evert Jan van Lente (rechts)
Predictive Modelling
Ook de AOK doet aan ‘predictive modelling’ -het voorspellen van de toekomst- via een eigen instituut het WIdO. De predictie modellen voorspellen het risico van iedere patient om in de komende 12 maanden in het ziekenhuis te worden opgenomen, en de kosten die we verwachten dat deze patienten zullen veroorzaken. Deze predictie biedt mogelijkheden voor het case-management. Wanneer patienten met een hoog risiko bijzondere ondersteuning krijgen, kunnen vaak kosten vermeden worden. Evert Jan van Lente verwacht veel van data-analyse, het succesvolle Diseasemanagement programma en ‘caremanagement’. Innovaties als ehealth worden op de voet gevolgd.
Nieuwsgierig? Met genoegen verzorg ik uitgebreide publicatie voor uw magazine
16 november 2011 om 9:09 uur door Jan Taco te Gussinklo
Isalaklinieken
Marjanne Sint trekt conclusies
Zorgkosten
Dat is het probleem volgens Marjanne Sint ,Voorzitter Raad van Bestuur van de Isala klinieken. De groei van de zorgkosten loopt elk jaar uit de pas met ons gezamenlijk inkomen (bnp). Dat kan zo niet doorgaan, zeker nu de economische groei tot stilstand dreigt te komen. Daarvoor zijn meerdere verklaringen, die de spreker op de haar overtuigende wijze weet uit te leggen.
Hoe houden we de zorg gezond
Zeker, de Isala klinieken zullen geld bijleggen waar dat nodig is. “Dure” patiënten zullen beslist niet worden geweigerd. Maar er komt wel heel veel tegelijk op het bordje.
Tineke van Lenthe (Innovatiemanager) opent bijeenkomst Zwolle
Tineke van Lenthe
Traditie
Tineke van Lenthe (Innovatiemanager bij de gemeente Zwolle) kan tevreden zijn over de opkomst bij de lunch bespreking in de burgerzaal. Niet alleen B&W maar ook vertegenwoordigers uit de zorgsector, zorgverzekeraars en gewone burgers zijn op de titel afgekomen dinsdag de 15e november 2011. Zoals burgemeester Henk Jan Meijer het verwoordt: dit type bijeenkomsten is inmiddels een traditie aan het worden en we geven graag het woord aan onze relaties. In dit geval dus de Isala klinieken.
Marjanne Sint
DaVinci
Marjanne Sint staat uitvoerig stil bij de innovaties. Er wordt voor een half miljard euro een prachtig ziekenhuis neergezet. De feitelijke ingebruikname wordt verwacht in augustus 2013. Inmiddels zijn we echt aan het vernieuwen. Wat te denken van de DaVinci operatierobot van € 2,3 miljoen. Die wordt niet alleen door de uroloog, maar ook door de hartchirurg gebruikt. Maar ja, een nog groter bedrag moet worden besteed aan de systemen ten behoeve van de nieuwe financiering ( Voluit: Diagnose behandel combinatie op weg naar transparantie oftewel DOT. Hoe bedenk je het!). Er is nog ruim de tijd voor vragen en discussie. Daarvan wordt enthousiast gebruikgemaakt. Hier een fragment (< 2 minuten):
10 november 2011 om 16:07 uur door Jan Taco te Gussinklo
Wachtlijst
De voorzitter van de NVD Professor dr.I.Hutter toont zich tevreden
Er moet zelfs een wachtlijst worden aangelegd voor deelname aan de (4e) Nederlandse demografie Dag 2011 op 9 november in Utrecht. Een stroom jonge onderzoekers wordt lid van de NVD ((Nederlandse Vereniging voor Demografie). Het valt niet te loochenen dat onderwerpen als migratie en vergrijzing dagelijks de media halen.
Actualiteit
De plenaire openingssessie, verzorgd door door Professor Dorly Deeg, hoogleraar epidemiologie van de veroudering, VUmedisch centrum en Hans van Noorden, directeur Zorgkantoren VGZIZA (volgend jaar: coöperatie VGZ) behandelt een thematiek die zeer actueel is. Het inherente conflict tussen de stijgende levensverwachting en afnemende gezondheid. Over de maatschappelijke consequenties van een langer leven.
Thema plenaire sessie
Muisstil
De beide sprekers zorgden voor een muisstille zaal (de fraaie aula van het Universiteitsgebouw aan het Domplein in Utrecht) en na afloop een daverend applaus.
Professor Dorly Deeg, hoogleraar epidemiologie van de veroudering
Mythes
Professor Dorly Deeg prikt door een aantal mythes heen die opgeld doen als het gaat om ‘langer leven in gezondheid’. We moeten de samenleving zo inrichten dat maatschappelijke participatie wordt gestimuleerd, dit ondanks een hogere prevalentie van chronische ziekten en beperkingen.
Hans van Noorden, directeur zorg kantoren VGZIZA
Zorgsystemen
Hans van Noorden beschouwt niet de vergrijzing, maar zorgsystemen als ons grootste probleem. We zullen moeten inzetten op informele zorg en op behoud van functionele sociale zelfstandigheid van burgers. Hij eindigt zijn betoog met de opmerking dat we allemaal met een andere bril naar deze ontwikkeling moeten gaan kijken.
4 november 2011 om 7:02 uur door Jan Taco te Gussinklo
VVD
Ik vind dit een uiterst wonderlijk bericht vanuit VVD
Afleidingsmanoevre (spindoctors) van de Hypotheekdiscussie?
Zorg in een ziekenhuis
De VVD wil dat patiënten voor elke behandeling in het ziekenhuis te horen krijgen wat de kosten zijn. Volgens de partij is de stijging van de uitgaven in de zorg het grootste financiële probleem van Nederland. Het draagvlak voor ingrijpen wordt volgens de VVD groter als iedereen weet wat zorg kost. Met een weinig transparant product als de tweedelijnszorg (lees hier) een illusie.
Bron: METRO 13 januari 2011
Na afloop
Ook na afloop van een behandeling moet een patiënt een overzicht krijgen van de kosten. Een bijkomend voordeel is dat mensen dan kunnen controleren of ze niet teveel hebben betaald, zegt de VVD. De VVD wil dat verzekeraars jaarlijks een overzicht sturen. De Tweede Kamer praat volgende week over het plan.
17 september 2011 om 7:27 uur door Jan Taco te Gussinklo
Six Sigma
Efficientie
Ambitie
De productiviteit van de Nederlandse zorg 25% hoger in 2020, dat is doel dat Achmea zich stelt samen met zorgveld. Het programma LEAN wordt beschouwd als belangrijke pijler om dat te bereiken. Het is uiteindelijk gebaseerd op KAIZEN, de Japanse aanpak (ook wel Toyotisering).
Volledige omschrijving Lean
Lean
Zorgprofessionals kunnen beter en nuttiger worden ingezet dan nu het geval is. Door gebruik te maken van de managementfilosofie LEAN kunnen dokters en verpleegkundigen meer tijd besteden aan hun patiënten. Hierdoor wordt de zorg veiliger en productiever. Dat zegt Achmea. De marktleider in zorg wil ervoor zorgen dat zorgprofessionals in Nederland per 1 januari 2020 25 procent meer patiënten behandelen.
Een verpleegkundige besteedt nu slechts gemiddeld 35% van de gewerkte 8 uur aan de patiënt. Als dit door de inzet van LEAN naar 60% kan worden verhoogd, kunnen zorgprofessionals meer tijd aan hun patiënten besteden én meer patiënten zien.
Uitdaging
De zorg staat de komende jaren voor complexe opgaven op het gebied van betaalbaarheid en kwaliteitsverbetering. Er is een naderend arbeidsmarktprobleem, zeker in de zorg. Met hetzelfde aantal mensen moet de komende jaren meer werk verzet worden. Door dokters en verpleegkundigen te ondersteunen met de filosofie van LEAN wordt hun werk leuker, gaat de veiligheid en de beleefde kwaliteit van de zorg omhoog én worden ze productiever.
Meer over de samenwerking tussen zorgprofessionals en Achmea en de LEAN filosofie ziet u in het ‘zorgperspectief in 120 seconden’
14 september 2011 om 13:02 uur door Jan Taco te Gussinklo
Zorg
Eerder is al aandacht gevestigd op gebruik van de grafiek.
Ik kijk daar genuanceerd tegen aan.
Bron: Vektis
Door de grafiek wordt gesuggereerd dat de gemiddelde zorgkosten per Nederlander in een bepaalde levensfase welhaast recht-evenredig zijn met de leeftijd. Het wordt mij teveel op een hoop gegooid.
Kosten
Natuurlijk ligt het wat subtieler, maar dat is toch de indruk die wordt gewerkt en die politiek rondzingt. Een veronderstelling is dat dit vooral komt door de hoge kosten in het laatste levensjaar. Van de 130.000 personen die jaarlijks overlijden is ruim 80 % 65 jaar of ouder (VEKTIS, 2009). Vreemd genoeg lijkt uit ervaringen bij mijn vorige werkgever (zorgverzekeraar), maar ook uit het Leids 80+ onderzoek dat een verband toch minder eenduidig is. Laten we zeggen dat de verdeling per leeftijdscategorie vast niet regelmatig (een Gausse curve) zal zijn, verwacht ik. Om het eenvoudig te zeggen: er zijn ook veel patiënten die weinig zorgkosten veroorzaken en zelfs ook weinig de huisarts bezoeken.In de beeldvorming wordt alles op een hoop gegooid.
Oudegracht Utrecht (ter hoogte van Twijnstraat)
Zorgthermometer 2011
De onvolprezen Zorgthermometer van VEKTIS (zie hier) heeft dit najaar september 2011 de titel ” zorg voor ouderen ” meegekregen. Het is in meerdere opzichten een aanrader, ook omdat data worden afgewisseld met interviews. Op pagina 17 is te zien (tabel 15) dat de gemiddelde zorgkosten per mannelijke verzekerde over 2009 geraamd worden op 1300 euro (bij 0-64 jaar), maar € 3900 (bij 65-74 jaar). Een factor 3 hoger. Op pagina 19 blijkt ook dat ouderen oververtegenwoordigd zijn in de duurste groep verzekerden. Als er gekeken wordt naar het totaal en uitsplitsing van de zorgkosten over het laatste levensjaar, dan is er volgens de auteurs geen groot verschil tussen 65+ en 65-. Zeker, de totale kosten voor ‘het laatste levensjaar’ zijn wel hoog en worden (gemiddeld) geraamd op 9000 Euro (2008) respectievelijk 14500 (2009). Bij opsplitsing worden percentages (figuur 11, pagina 33) gebruikers maar geen kostenbeslag weergegeven.
De laatste alinea “de veronderstelling dat overlijden een verklaring is voor de hogere zorgkosten van ouderen blijkt niet uit deze cijfers” is mij te vrijblijvend. Waardoor komen hogere zorgkosten dan wel? Is er een mogelijke bipolaire verdeling in de zorgkosten van ouderen? In zijn algemeenheid ook in het laatste levensjaar?? Ik denk dat het de moeite waard is om de cijfers nader te analyseren.
Commentaar:
-Vanwaar een geschatte stijging van 9000 (2008) naar 14500(2009) gemiddeld? Klopt dit wel? Onmogelijk te verklaren door inflatie, financieringsvormen e.d.
-Gemiddelde versus mediaan. In een zo heterogene groep(en) heb je m.i. weinig aan gemiddelden.
-Het gaat over slechts een deel van de kosten (declaraties)
-Splitsen zorg en wonen misschien interessant?
