Beroerte! Friesland doet onder voor Groningen
De oorzaak van het verschil in overlijden niet duidelijk
In 2009 – 2012 overleden in Friesland ten minste vijf procent meer mensen aan een beroerte dan gemiddeld in Nederland. Dat is een groot verschil met Groningen waar de sterfte juist lager is. Hoe komt dat? De oorzaak van het verschil in overlijden is niet duidelijk. Die ligt niet aan een andere bevolkingsopbouw in beide provincies. Daarvoor is immers gecorrigeerd bij het berekenen van de percentages, aldus de website van Guus Schrijvers.
Website
Oproep
Op zijn website doet emeritus Hoogleraar Guus Schrijvers een oproep. Heb je een andere verklaring voor de verschillen in sterftecijfers tussen Groningen en Friesland laat het dan weten. De oproep staat onder een bericht waarin een grafiek de verschillen tussen regio’s in kleuren weergeeft. Friesland is knalrood (ongunstig) en Groningen lichtgroen. Dat staat voor een index die de sterfte aan beroerte (CVA) over de periode 2009-2012 in de betreffende regio’s weergeeft. Gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht.
Kaart
Hypothese
In zijn blogpost geeft Guus Schrijvers al wel een aantal voor de hand liggende mogelijke verklaringen. Dat geredeneerd vanuit de wetenschap dat diagnostiek en behandeling van beroerte onderdeel zijn van een keten. Het valt mij wel op dat sterfte aan CVA bepaald een harde uitkomst is, aangenomen dat de cijfers (data) betrouwbaar zijn. Hoe staat het met ‘zachtere’ gegevens? Zou het zijn dat het daadwerkelijke aantal beroertes (CVA) landelijk niet zoveel verschilt. Ook is beroerte (CVA) medisch gezien nog een vrij algemeen begrip, want het kan gaan om een stolsel, maar ook een bloeding als oorzaak. Het kan zelfs zijn dat agressieve behandeling eerder leidt tot sterfte. Worden Friese patiënten ook naar elders (buiten de regio) verwezen? Een lezer (destijds werkzaam in ZuidWest Friesland) merkt op dat hij altijd de indruk had dat er door huisartsen minder snel werd doorverwezen voor trombolyse behandeling van CVA. Veel vragen dus!
Rode kaart
De kaart (CBS/RIVM) van regio’s toont meer opmerkelijke verschillen. Het zou dan ook interessant zijn om de andere rood gekleurde gebieden nader te analyseren. Het zou kunnen zijn dat de getallen (we leven immers al in 2016) inmiddels verbetering laten zien. Ook kunnen we andere ziektebeelden en behandelingen onder het vergrootglas leggen. Vanuit onderzoeksjournalistiek ligt hier een uitdaging. Is er een relatie met de geografische afstand tot een ziekenhuis? Een academische centrum wellicht?
Vektis
Tijdens de jaarlijkse trainingsdag voor regionaal werkend journalisten op 16 april 2016 in Utrecht, een activiteit van de beroepsvereniging VVOJ, verzorgde directeur Herman Bennema (foto) van Vektis een workshop. Vektis beschikt over een enorme hoeveelheid data en stelt zich bijzonder bereidwillig op. Niet alleen naar de diverse professionele partijen, maar ook naar de burger via zorgprismapubliek. Een kijkje bij deze opendata website laat zien dat Friesland en Groningen wel meer verschillen kennen. Zuid-West Friesland is goedkoop als het gaat om medisch specialistische zorg, maar ook dure geneesmiddelen. Zou het zo kunnen zijn dat er ook minder aandacht is voor de behandeling van een belangrijke risicofactor voor beroerte (CVA), namelijk hoge bloeddruk (hypertensie)? Via bronnen als Zorgcijfersdatabank , Nivel , SFK zou dat te achterhalen moeten zijn. Kortom, Guus Schrijvers is mijns inziens nog wel even bezig, maar dat zal hij niet erg vinden.