TOC is de theorie of constraints. Prachtig, deze theorie vanuit de industrie. Dat gaat zo: detecteer een knelpunt in de productielijn, zorg dat daar voldoende moertjes en schroefjes op voorraad liggen. Alles gaat daarna vlotter, maar een ander knelpunt roept wel om een oplossing. Pak deze dan aan. Enzovoorts. Deze theorie vindt ook ingang in ziekenhuizen blijkens de gewaardeerde Nieuwsbrief (389 en 386) van Guus Schrijvers. Quote uit Nieuwsbrief (386):
In twee jaar tijd, tussen 2007 en 2009, ging de gemiddelde ligduur van het Franciscus ziekenhuis te Rotterdam omlaag met 21%. Dat gebeurde door consequente toepassing van de Theory of Constraint (TOC). Ofwel de theorie over de opheffing van beperkingen, die ook buiten de gezondheidszorg populair is. In deze theorie staat sturing op doorstroomtijden centraal en niet het bereiken van een maximale bezettingsgraad. Ik licht dit toe met een voorbeeld. Een ziekenhuis brengt de afspraaktermijn voor de poli terug van twee maanden naar twee weken. Op zich is dat een prima streven. Maar dat ziekenhuis verzuimt de capaciteit van de operatiekamers te vergroten. Dan wordt de wachttijd van de chirurgische patiënten tussen polibezoek en operatie alleen maar langer. Per saldo heeft die patiëntengroep niets aan die verkorting van de afspraaktermijn voor de poli. De grootste beperkende factor was de beperkte OK capaciteit. Het ziekenhuis had beter eerst de OK kunnen aanpakken dan de poli. Dat zou het hebben gedaan als het had gewerkt volgens de Theory of Constraint. De TOC focusseert op de grootste beperkende factor in de patiëntenstromen, probeert als het ware de smalste flessenhals, de smalste bottleneck, het eerste te verruimen. Met deze aanpak bracht het genoemde Rotterdamse ziekenhuis haar ligduur met 21% omlaag. Deze informatie pikte ik deze week op van Hester van Workum. Zij is beleidsmedewerker bij het genoemde ziekenhuis en gaf een gastcollege tijdens een bijeenkomst van het UMC Utrecht Netwerk Zorglogistiek op maandag 1 maart. Dat netwerk telt zeventig leden, allen werkzaam in het UMC Utrecht en allen trachtend doorstroomsnelheden te vergroten. Van Workum stuurde mij het basisartikel toe over de TOC. De auteurs daarvan zijn Stratton en Knight. Je treft het artikel over enkele dagen aan op www.integratedcare.org onder de rubriek topical.
Als wetenschapsjournalist en medisch professional neem je dan de Jaarverslagen van het betreffende ziekenhuis erbij die digitaal onder handbereik zijn (t/m 2008) via internet. Die 20% lijkt namelijk wel erg veel.
Jaarverslagen
Vervolgens heb ik de (uitgesplitste) bedbezetting uit de bijlagen van de Jaarverslagen chronologisch onder elkaar gezet:
SFG Bedbezetting 2005_2006 (Jaarverslag)
SFG Bedbezetting 2006_2007 (Jaarverslag)
SFG Bedbezetting 2007_2008 (Jaarverslag)
Die 20% opnameduurreductie blijkt niet uit de cijfers. Of er moet in 2009 een wonder zijn gebeurd. Bovendien wordt de TOC pas interessant als naar de gehele keten wordt gekeken. Stel dat er meer patienten voor een lichtere aandoening worden opgenomen (en niet poliklinisch of via dagbehandeling behandeld) gaat het meestal om een korte opname. Alleen al daardoor daalt de gemiddelde opnameduur voor het betreffende specialisme.
Het is mooi om daar een management theorie aan te koppelen, maar de vraag is of dat juist is. Het kan bijvoorbeeld zijn dat patienten zijn overgedragen aan andere poortspecialisten op het moment dat het allemaal lang gaat duren.
Vanuit de Verenigde Staten weten we bovendien dat een drastische verkorting van de opnameduur na een Orthopedische ingreep tot meer complicaties thuis leidt. De kwaliteit (outcome) dient dus constant in de gaten te worden gehouden.
SFG Tekst Jaarverslag
Belangrijkste constatering is echter dat er voor veel specialismen over de periode 2005-2008 nauwelijks sprake is van een reductie van de opnameduur. Een sprekend voorbeeld is de cardiologie (tabel). Drie jaar achtereen opnameduur gemiddeld 5,6 dagen Een differentiatie ( snijdend/niet-snijdend) laat op het oog wat verschillen zien.
Parameters Cardiologie SFG 2005-2008
Het is zeer goed denkbaar dat in het betreffende gastcollege wel een nuancering van de data is aangebracht. Dat blijkt dan niet uit de Nieuwsbrieven.
© Jan Taco te Gussinklo
