10 maart 2014 om 19:08 uur door Jan Taco te Gussinklo
Eikenstraat
Acacia
Google helpt met bomen
Bovenstaande items lijken niets met elkaar te maken te hebben. Toch is dat wel het geval. Na mijn bezoek aan het Historisch Centrum Overijssel (Zwolle) zie ik dat aan de achterzijde in de Eikenstraat een boom is omgezaagd. In combinatie met het straatnaambordje zou je kunnen voorstellen dat hier een eik heeft gestaan. Hoewel dat minder aannemelijk lijkt. Ik maak een foto van de combinatie. Die stuur ik op naar Cor Wobma die -letterlijk- zijn werk maakt van (omgezaagde) bomen. Het bedrijf Binthout doet niet anders. Mijn vraag: wat voor boom is dit geweest ?
Eikenstraat
Terug in de tijd
Tot mijn verrassing komt er een foto retour, waarop de boom nog intact is. Daaraan kan de collega Karst Klein (Binthout) vaststellen dat het niet om een eik, maar een acacia gaat. In de straat staan er daarvan meerdere. De oorsprong van de foto is ook meteen duidelijk, namelijk Google Street View. Zo zijn nieuwe tools behulpzaam bij prangende vragen.
Streetview 2010
Vraag
Waarom heet de Eikenstraat niet Acaciastraat? De vrienden van het het Historisch Centrum Overijssel kunnen deze vraag wellicht beantwoorden?
24 december 2013 om 10:58 uur door Jan Taco te Gussinklo
Rentenboek
Fascinerende bron
Olde Beghijnenhuis te Zwolle
Bert de Vries (Directeur HCO) spreekt op 19 december 2013 over ‘een mooi stuk’. Het Rentenboek van het Olde Beghijnenhuis te Zwolle. Een week eerder heeft hij al aangekondigd dat er iets bijzonders in het bezit is gekomen van het HCO (Historisch Centrum Overijssel). De massaal opgekomen belangstellenden kunnen het nu met eigen ogen zien. Een bescheiden boekje is in een glazen vitrine prominent aanwezig. Op de foto een doorkijkje door de vitrine met op de achtergrond de discussierende mediëvisten.
Links Peter Bakker (Kampen), die de transcriptie heeft verzorgd, midden (met de rug naar ons toe) tipgever Hildo van Engen en rechts gesticulerend Bert de Vries (HCO).
Voorbespreking
Tip
Vooraf geeft Bert de Vries de aanwezigen de tip om de tekst (volledig te bekijken op de HCO website) hardop voor te lezen. Dan is het opmerkelijk hoe goed de inhoud te begrijpen is. Hildo van Engen (werkzaam in Heusden, maar oorspronkelijk afkomstig uit Zwolle) is degene die er lucht van kreeg dat dit boekje je koop was bij een veilinghuis. “Er was alleen een plaatje en een eenvoudige tekst” op de site. Maar ook… ‘Zo’n boekje kun je haast ‘blind’ kopen’. Uw columnist wil alleen verklappen dat het boekje veel nieuwe inzichten zal bieden (er wordt nog volop gestudeerd) en het daarom de moeite waard is de website van het HCO te volgen!
7 september 2013 om 18:07 uur door Jan Taco te Gussinklo
Brongegevens
Preekvaardigheid
Waar gaat het nu om?
Blijf lezen, al spreekt het onderwerp je mogelijk minder aan! De dominee /pastor is voorpaginanieuws. Recentelijk in Trouw van 4 september 2013. Er is ophef ontstaan nu een journalist vastgesteld had dat delen van een preek wel zeer bekend voor kwamen. Sterker bij een andere gelegenheid hoorde iemand twee zondagen exact dezelfde tekst. We zijn inmiddels vertrouwd met het feit dat sommigen het niet zo nauw nemen met het auteursrecht. Publicaties en promoties bevatten soms tekstgedeelten van anderen (plagiaat). Ook scholieren doen dat. Maar bij preken ligt het naar mijn smaak toch anders. Is juist deze ophef wellicht een bewijs van de teloorgang van de basis van christelijke normen en waarden? Iedere predikant zal zich baseren op de brongegevens die in het Oude en Nieuwe Testament te vinden zijn. In een jaarlijkse cyclus komen dan ook steeds de vertrouwde basisteksten voorbij.
Google
Die betrouwbaarheid van de brongegevens is een belangrijk aandachtspunt. In het Museum te Assen is op het ogenblik een expositie over de Dode Zee rollen. Dan kennen we nog de kopiisten uit de middeleeuwen, die ons prachtige geïllustreerde handschriften hebben overgeleverd. Tenslotte beleeft de bijbel ook herdruk na herdruk. Hoe zit het dan met de originaliteit (vrije tekst) van de preek? De preekvaardigheid? In een recent verleden circuleerden preken van beroemde kanselredenaars in boekvorm of audiocassettes. Ongetwijfeld vormden deze een inspiratiebron voor menig voorganger. Heden zal dat via internet niet anders zijn (“bijbelteksten invoeren in Google”). Het lijkt mij geen enkel bezwaar. Een predikant zal stellen (moet stellen!) dat het niet gaat om zijn interpretatie, maar om de oorspronkelijke boodschap. Niks aan de hand dus? Dat is te kort door de bocht.
Krantenbericht 1937 (bron: Historisch Centrum Overijssel)
Stellingname
De kritiek begrijp ik wel. Lees nu eens bovenstaand krantenbericht uit de jaren dertig. Predikant Horreus de Haas uit Zwolle verheft zijn stem tegen het opkomend Nationaal-Socialisme in buurland Duitsland. Het tweede deel van zijn preek…. De preek wordt rechtstreeks uitgezonden via de radio. Die radio uitzending wordt (van hogerhand) onderbroken….. Het zal duidelijk zijn dat iedereen thuis op het puntje van zijn stoel zat. Wat gebeurt hier? Na de inval van de Duitsers in 1940 is Horreus de Haas als gijzelaar opgepakt en heeft zich ook anderszins geweerd. Door zijn vroegtijdig overlijden (1943) zijn er geen ongelukken gebeurd, denk ik….Kortom, een preek mag ook dat opstandige element bevatten.
25 juni 2013 om 10:17 uur door Jan Taco te Gussinklo
Innovaties
150 jaar geleden
Wat voorafging aan eHealth en domotica
Lopen we bij de introductie van innovaties als eHealth tegen vergelijkbare problemen aan als onze voorgangers in de zorg? Toen EPD nog de afkorting was voor Een Post Duif?
Impressie Ruben Gringhuis
Herhaling
James Kennedy stelde: de geschiedenis herhaalt zich, maar de uitkomst hoeft niet dezelfde te zijn. Ik ben er nog niet uit. Tijdens een zoektocht stuitte ik op een bericht over ‘de telephoon’ dat mijn aandacht trok. Bovendien verkeer ik in de gelukkige omstandigheden dat ik meteen in het voortreffelijke archief van het HCO (Historisch Centrum Overijssel) de bronnen kan raadplegen. Een zoektocht…
PZC 1864
Musicale telegraaf
28 maart 1864 bovenstaand bericht in Provinciale en Zwolsche Courant. Er wordt aangegeven dat in de vergadering voorafgaande aan die van 26 maart 1864 een lezing is gehouden door dhr. Blankhart, Het betreft de Winterlezingen van de Overijsselsche Vereeniging tot ontwikkeling van de Provinciale Welvaart. Deze Vereniging is later overgegaan in de VORG (Vereniging Overijsselsch Recht en Geschiedenis).
Adressering VORG
Archiefonderzoek
Ondanks uitvoerig zoekwerk in de archieven in het Historisch Centrum Overijssel (HCO) is over het genoemde -kennelijk geslaagde- experiment met de telephoon (of musicale telegraaf) tot nu toe niets te vinden. Daarbij heb ik gebruik gemaakt van de (niet geheel volledige) archieven vanaf de oprichting (1858), zoals notulen, in- en uitgegane stukken, ledenlijsten en publicaties. Wel blijkt Blankhart wel meer voordrachten te houden, zoals in Ommen op 25 november 1867, waarbij de techniek ook weer om de hoek komt kijken. Gaat Blankhart dan de medische richting op vanwege zijn electrofysiologische invalshoek?
Galvanismus
Morse
Het feit dat deze presentatie in Zwolle heeft plaats gevonden in 1864 is opmerkelijk. Dat is vooral in het licht van de uitvinding van Morse. De acceptatie van de telephoon is ook nog maar matig, zoals wel blijkt uit een verslag van een militaire oefening uit het jaar 1884 in het Algemeen Handelsblad..
Ver-spreker
Geneeskunde
Ik heb mij wel afgevraagd hoe de acceptatie van de telefoon in de zorgsector is geweest. Inmiddels hebben we te maken met eHealth en sreen-to-screen contact. Bij het zoeken naar berichten over de introductie van de telephoon in de sector ga ik te rade bij anderen…
27 december 2012 om 20:12 uur door Jan Taco te Gussinklo
Ramstraat
Utrecht
Twee eeuwen terug in de tijd
Hoe vaak ben ik vroeger door de Ramstraat in de Utrechtse wijk ‘Oudwijk‘ gefietst. Vernoemd naar de voormalig burgemeester Philip Ram. Daaraan word ik herinnerd als ik het Gedenkboek 1813 doorblader, deel 4. Honderd jaar geleden (1913) uitgegeven door De Erven F. Bohn en samengesteld door Koolemans Beijnen. In de nacht van 24 op 25 november 1813 wordt de vroegere burgemeester Philip Ram tegelijk met drie anderen door de Fransen ingerekend en weggevoerd, uiteindelijk tot in Parijs. Al met al verblijft hij bijna een jaar in ballingschap.
Gedenkboek 1813
Franse tijd (Bron: Archivalia VORG nr. 546)
Brief fragment
In het Historisch Archief Overijssel komt Ram weer in beeld. De handtekening van Ram staat onder een brief van 2 kantjes, gericht aan een autoriteit (wie?) kennelijk in antwoord op een verzoek.
Hospitalen
Er wordt in de brief beschreven hoe in Rhenen en Wijk bij Duurstede houten loodsen zijn vervaardigd ten behoeve van Engelsche en Hessische Hospitalen. Restitutie van het voorgeschoten geld heeft echter niet plaatsgevonden. De verplaatsing van het Hospitaal voordat de Loods(en) gereed waren, maakte het nodig met spoed huizen in te richten. Dat geld moet nu ergens vandaan komen en daar gaat de rest van de brief van Ram over…Of het ooit vergoed is??
7 mei 2012 om 18:07 uur door Jan Taco te Gussinklo
Mythevorming
Tweede Wereldoorlog (1940-1945)
Talloze voorbeelden
in het kader van de Waanderslezingen hield David Barnouw op 6 mei 2012 een (ruim tevoren ingeplande) lezing in het Historisch Centrum Overijssel (HCO). Als Persvoorlichter (en onderzoeker) van het NIOD (Nederlands Instituut voor OorlogsDocumentatie) was hij juist dezer dagen op Televisie te zien vanwege discussie over de opzet van de 4e mei herdenking.
Weerbericht betrouwbaar
Deze lezing ging vooral over de mythevorming betreffende de Tweede Wereldoorlog. Analyse hiervan levert boeiende gezichtspunten. Deze aanpak zet zaken in (ander) perspectief. Ook in deze tijd (of misschien juist) van social media hebben we regelmatig met het fenomeen te maken. Het aantal voorbeelden dat David Barnouw behandelde was legio, waarbij hij ook recente studies aanhaalde. Zo bestaat vaak de indruk dat -ondanks de verplichting tot inleveren van radiotoestellen- massaal geluisterd werd naar radio Oranje. Dan stemt het tot nadenken als onderzoek uitwijst dat slechts een kwart van de radio’s in deze periode in staat is om deze uitzendingen (via de korte golf !) te ontvangen! Heel goed denkbaar dat ook hier mythevorming is opgetreden. Het brengt tot de uitspraak dat misschien alleen het weerbericht niet ter discussie staat als je iets wilt beweren over de historie. David Barnouw heeft ook meerdere boeken op zijn naam staan, bijvoorbeeld over de impact van het dagboek van Anne Frank.
Niet grijs
Een ander (verheugend)bericht, is dat systematisch onderzoek van een groot aantal dagboeken heeft aangetoond dat er een breed gedragen anti- Duitse stemming heerste in bezet Nederland. Dus van een grote grijze massa kun je eigenlijk niet spreken.
“Wat we gedaan hebben in museum de Fundatie te Zwolle is het verzorgen van ontwerp en inrichting van het HCO gedeelte (=Historisch Centrum Overijssel) van de tentoonstelling over de Moderne Devotie”.
Peter Dees bij de voorbereidingen in Museum de Fundatie op 4 oktober 2011
Sarijs handschrift op iPAD
Het gehele ontwerp aan de wanden, de beide projecties van de beamers en natuurlijk de iPad met het digitale Sarijshandschrift zijn door ons bedacht bedacht en vormgegeven (de inhoud niet natuurlijk). De gedachte achter het digitale ‘handschrift’ is eenvoudig: telkens wanneer je oude boeken tentoonstelt kun je daar eigenlijk maar weinig van laten zien: ze liggen open op een bepaalde bladzij en that’s it. Hoe kunnen we die beleving uitbreiden? Dat kan door zo’n boek op een eigentijdse manier ‘uit te geven’ > ebook op iPad.
Beleving
Het grote voordeel zit hem mijns inziens in de beleving die dicht bij het boek ligt: je houdt het in je handen, je bladert heen en weer, je kunt er mee gaan zitten (daarom ook een bankje ernaast) of hem even staand in de hand houden.Daarnaast profiteert de bezoeker van een aantal voordelen die vroeger (niet alleen in de middeleeuwen maar ook zelfs tot vijf jaar geleden nog) niet mogelijk waren: inzoomen op pagina’s alsof je een loupe aan je handen hebt, extra informatie opgeslagen achter bepaalde buttons direct bij de hand (met éen vingertik te openen).
Spannend
Kortom je kunt het boek zelfs nog beter bekijken dan wanneer je het origineel in handen mocht houden…Daarnaast is het in de tentoonstelling als geheel natuurlijk een ervaring om een dergelijk boek in het echt te zien liggen én in 21e eeuws formaat beet te pakken. Die combi zo vlak bij elkaar is spannend.
In een voortreffelijk voordracht in het Provinciehuis te Zwolle op 26 mei 2011 licht hij het ontstaan van dit fenomeen toe. In Frankrijk betekent dat inmiddels dat een restaurant een bijzondere status krijgt (Lieu de memoire) omdat het de ontmoetingsplaats is geweest van belangrijke auteurs.
Prof.Dr.Henk Wesseling in Provinciehuis Overijssel
De bijeenkomst in het provinciehuis -een symposium– staat in het teken van de publicatie van een fraai boekwerk “Overijssel.Plaatsen van Herinnering“. Het eerste exemplaar wordt door Eindredacteur Dr. Wim Coster overhandigt aan de Commissaris van de Koningin in Overijssel drs. Ank Bijleveld-Schouten. Zij stelt dat het ware bezit van een mens bestaat uit herinneringen. Deze uitgave kan de betrokkenheid van de burger bij de provincie vergroten! Het begrip ‘Remembrances’ zou je kunnen vertalen in ‘deelgenoot worden van’. ‘Na het lezen van dit boek kijk je wellicht voortaan anders naar een gebouw’ aldus Ank Bijleveld. Overijssel heeft de primeur als provincie.
12 november 2008 opening werkkamer Prof.dr.Kolff als Museumkamer
Een uitstekend vaderlands en Overijssels voorbeeld (en uiteraard opgenomen in in dit boek!) is de voormalige Engelenberg Stichting in Kampen.
Hier ontwikkelde Prof.Dr.Kolff zijn kunstnier
De foto toont de opening van de “Dr.Kolff Kamer” in 2008, een initiatief dat een lange aanloop en voorgeschiedenis kent.
Misschien is er ook een markt voor een uitgave ‘Medische Plaatsen van Herinnering’?
30 maart 2011 om 15:43 uur door Jan Taco te Gussinklo
Markant
Niet alleen zoon van….en kleinzoon van…
Beroemde grootvader (Gerardus) en vader (Roelof) zouden trots op hem zijn..
Hoe zo beroemd? Laat je overtuigen door de expositie op het HCO…
Op 30 maart 2011 vindt de officiele overdracht plaats van de familiearchieven aan het Historisch Centrum Overijssel (HCO). De “rode” dominee de Haas en de “Neanderthaler” Roelof de Haas hebben hun sporen nagelaten. Er is nog heel veel te ontdekken betoogt directeur Bert de Vries terecht.
Hans Horreus de Haas
Hans is niet iemand die graag in het centrum van de aandacht staat.
…. heb je maar weinig fantasie nodig om in hem de stem en robuste uitstraling van zijn opa ‘de rode dominee op de kansel’ te zien. Ter gelegenheid van deze gedenkwaardige gebeurtenis is een bijzonder aardige expositie ingericht, die de aandacht vestigt op onbekende facetten van deze grote mannen. Zo zie je dat de predikant rond 1910 ook een tekening maakte van een dominee (hijzelf?) op de kansel (middelste afbeelding).
Vitrine op Historisch Centrum Overijssel
Aansprekend
Hans Horreus de Haas ‘Mijn grootvader heeft als predikant het vertrouwen van zowel de arbeiders (SDAP) als van de zittende rijke klasse weten te verwerven door zijn levenshouding en werk’
Bij het doorbladeren kom ik als boekenliefhebber (vooral oude medische boeken) onder de indruk van datgene wat er allemaal mis kan gaan met boeken en platen. Ik hoef maar in mijn boekenkast te kijken en dan zie ik al de tand des tijds (dubbelklik voor vergroten!) .
Boekruggen @Dutchbuttonworks.com
Thuis heb ik de titel opgezocht en tot mijn verrassing blijkt de uitgave geheel gratis te downloaden als Archives Damage Atlas .
