Risico
Maagbescherming ontbreekt
IVM “Bijna 400 onnodige maagbloedingen extra na beperken vergoeding”
Naar schatting 2600 gebruikers van ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s zoals ibuprofen en diclofenac) kregen in 2012 een maagbloeding omdat ze geen maagbescherming gebruikten. Dat zijn er 360 meer dan in 2011. Deze stijging komt mogelijk door de beperking van de vergoeding van maagbeschermers die per 1 januari 2012 is ingevoerd. Dat zegt Stichting Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM), dat de gevolgen onderzocht van deze overheidsmaatregel. Het IVM vraagt het ministerie van Volksgezondheid nader onderzoek te doen naar de gevolgen van vergoedingsmaatregel en roept zorgverleners en patiënten op alert te zijn op een goed gebruik van deze middelen. Lees het onderzoeksrapport.
Vergoeding
Protectie
Maagbeschermers zijn nodig als kwetsbare patiënten NSAID’s slikken omdat deze pijnstillers de maag kunnen beschadigen. ‘Het lijkt het erop dat patiënten wel de pijnstillers hebben geslikt, maar de maagbeschermers niet, omdat ze deze zelf moeten betalen’, licht IVM-directeur Ruud Coolen van Brakel toe. Uit gegevens van de bijna 2000 apotheken in Nederland concludeert het IVM dat het aantal mensen dat geen adequate maagbeschermer gebruikt terwijl ze hiervoor wel in aanmerking kwamen, is gestegen met 22.000 in 2012. Coolen van Brakel: ‘Kijk je vervolgens naar het aantal mensen dat onnodig een maagbloeding krijgt omdat ze geen maagbescherming gebruiken, dan kun je concluderen dat dit aantal ten opzichte van 2011 met 360 personen is gestegen. Dat is een stijging van 16%.’
Onderzoek
Het IVM pleit voor extra onderzoek om na te gaan hoe de baten van de vergoedingsmaatregel zich verhouden tot de extra kosten als gevolg van de toename van het aantal maagbloedingen. ‘Het ministerie van Volksgezondheid schatte in 2011 dat het 75 miljoen euro zou schelen als maagbeschermers bij kortdurend gebruik niet meer worden vergoed’, zegt Coolen van Brakel. ‘Maar de vraag is of dit ten koste mag gaan van bijna 400 mensen die een maagbloeding krijgen. Los van de gevolgen voor hun gezondheid, kost dit natuurlijk ook geld’. Het IVM heeft niet onderzocht om welke bedragen het precies gaat, maar roept nu dus het ministerie op dit uit te zoeken.
Voorlichting
Het IVM vermoedt dat een deel van de patiënten de maagbeschermer niet ophaalt bij de apotheek en het middel dus niet gebruikt. ‘Voorschrijvers en apothekers doen er dus goed aan hun patiënt op het hart te drukken de maagbeschermers te gebruiken voor hun eigen gezondheid’, zegt de IVM-directeur. Hij wijst erop dat patiënten ook een eigen verantwoordelijkheid hebben en hun gezondheid belangrijker is dan de inhoud van de portemonnee. ‘Het gaat om ongeveer 13 euro als je het middel voor het eerst gaat ophalen bij de apotheek, daarna betaal je 7 euro per maand. En chronische gebruikers krijgen het middel wel vergoed. Op grote schaal gaat het dus om veel geld, maar voor een individu is dit in vergelijking met andere middelen erg goedkoop.’
Financiering
Het IVM heeft het onderzoek uitgevoerd met financiële ondersteuning van biofarmaceutisch bedrijf AstraZeneca, dat ook maagbeschermers op de markt brengt. ‘AstraZeneca heeft ons gevraagd dit onderzoek te doen omdat het bedrijf hecht aan onafhankelijk onderzoek, wat in dit geval van bijzonder belang is omdat het een maatschappelijk issue betreft’, zegt Coolen van Brakel. AstraZeneca streeft naar een duurzaam behandelresultaat voor patiënten en goed medicijngebruik en werkt daarom nauw samen met andere partijen in het zorgveld.
Beste Jan Taco,
Er is in de media momenteel extra aandacht voor de berekende toename van het aantal maagbloedingen in de NL populatie doordat patiënten met een verhoogd risico minder gebruik maken van PPI profylaxe.
De oorzaak hiervan is het afschaffen van een vergoeding van PPI profylaxe. Het is interessant om het verslag van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik er bij te halen.
Het rapport “Maagzuurremmers bij het gebruik van NSAID’s en ASA”.Ik heb hier zelf aan meegewerkt.
Hierin wordt berekend dat door de afname van het gebruik van PPI’s, ongeveer 22.000 patiënten geen profylaxe meer gebruiken. Men berekent dat hierdoor van deze 22.000 er 600 een maagbloeding zullen krijgen (2,7%). 25% hiervan verloopt zo gecompliceerd dat ze moeten worden opgenomen. PPI profylaxe maakt de kans op een maagbloeding 60% kleiner. Dus met profylaxe zouden dat er dan 240 zijn. Op deze manier kan je uitrekenen dat er 600 – 240 = 360 extra maagbloedingen per jaar optreden. Dat lijkt veel, maar slechts 25% hiervan verloopt gecompliceerd (dus n = 90) waar de ziekenhuizen mee te maken krijgen. Dat betekent netto per ziekenhuis slechts 1 extra opname per jaar. Een aantal waar geen een MDL arts iets van zal bemerken. Het extra risico is dus erg beperkt wanneer je het kwantificeert.
Het is een bekend feit dat door de eigen bijdrage aan PPI’s er minder mensen geneigd zijn om PPI onderhoud te gebruiken, ondanks de risico’s. Het is een bekend feit dat preventie een slechte compliance so wie so heeft, maar wanneer daar nog eigen kosten aan verbonden zijn neemt het enthousiasme exponentieel af.
Overigens interessant om de kosten voor de patiënt te analyseren. Een PPI deze dagen kost misschien 2 cent per pil. Bij dagelijks gebruik zou dat slechts 360 x 2 ct = € 7,20 zijn. Maar het zijn de afleveringskosten van pm 13.50 per kwartaal die maken dat je jaarlijks toch 55 euro + 7,50 = € 62,50 kwijt bent aan die pillen.
Ik voeg voor aanvullende info het genoemde en geciteerde rapport bij.
Dank voor je uitvoerige en heldere betoog!
Begrijp mij goed, ik pleit ook voor maagprotectie! Maar de zaken worden naar mijn smaak nu omgedraaid en er wordt feitelijk gesuggereerd dat ‘goedkoop, duurkoop’ is. Daarin zie ik toch ook wel het belang van de Farmaceut.
Prima aanpak, maar je registreert nu hooguit indirecte indicatoren. Geen ‘eindpunten’. Bovendien worden apotheekhoudende huisartsen buiten de telling gehouden. Het woord ‘drogist’ (Kruidvat verkoopt Zantac) heb ik tevergeefs gezocht in het bewuste rapport. Hoe zit het daarmee? Zeker, ik heb ook geen hoge pet op van compliance in zijn algemeenheid (dat geldt dus ook voor NSAID’s en TAR’s !) en zeker ook voor ‘maagprotectie’. Het uitgangspunt was dat maagmiddelen (dat kunnen dus ook H2-receptor antagonisten zijn) voor eigen rekening zouden komen. Mag je nu al zeggen dat overheidsbeleid op een (dure) mislukking uitdraait??
“Voor de volledigheid: er is geëxtrapoleerd ook naar de apotheekhoudende huisartsen en OTC is als argument gewogen.”