Innovaties
150 jaar geleden
Wat voorafging aan eHealth en domotica
Lopen we bij de introductie van innovaties als eHealth tegen vergelijkbare problemen aan als onze voorgangers in de zorg? Toen EPD nog de afkorting was voor Een Post Duif?
Impressie Ruben Gringhuis
Herhaling
James Kennedy stelde: de geschiedenis herhaalt zich, maar de uitkomst hoeft niet dezelfde te zijn. Ik ben er nog niet uit. Tijdens een zoektocht stuitte ik op een bericht over ‘de telephoon’ dat mijn aandacht trok. Bovendien verkeer ik in de gelukkige omstandigheden dat ik meteen in het voortreffelijke archief van het HCO (Historisch Centrum Overijssel) de bronnen kan raadplegen. Een zoektocht…
PZC 1864
Musicale telegraaf
28 maart 1864 bovenstaand bericht in Provinciale en Zwolsche Courant. Er wordt aangegeven dat in de vergadering voorafgaande aan die van 26 maart 1864 een lezing is gehouden door dhr. Blankhart, Het betreft de Winterlezingen van de Overijsselsche Vereeniging tot ontwikkeling van de Provinciale Welvaart. Deze Vereniging is later overgegaan in de VORG (Vereniging Overijsselsch Recht en Geschiedenis).
Adressering VORG
Archiefonderzoek
Ondanks uitvoerig zoekwerk in de archieven in het Historisch Centrum Overijssel (HCO) is over het genoemde -kennelijk geslaagde- experiment met de telephoon (of musicale telegraaf) tot nu toe niets te vinden. Daarbij heb ik gebruik gemaakt van de (niet geheel volledige) archieven vanaf de oprichting (1858), zoals notulen, in- en uitgegane stukken, ledenlijsten en publicaties. Wel blijkt Blankhart wel meer voordrachten te houden, zoals in Ommen op 25 november 1867, waarbij de techniek ook weer om de hoek komt kijken. Gaat Blankhart dan de medische richting op vanwege zijn electrofysiologische invalshoek?
Galvanismus
Morse
Het feit dat deze presentatie in Zwolle heeft plaats gevonden in 1864 is opmerkelijk. Dat is vooral in het licht van de uitvinding van Morse. De acceptatie van de telephoon is ook nog maar matig, zoals wel blijkt uit een verslag van een militaire oefening uit het jaar 1884 in het Algemeen Handelsblad..
Ver-spreker
Geneeskunde
Ik heb mij wel afgevraagd hoe de acceptatie van de telefoon in de zorgsector is geweest. Inmiddels hebben we te maken met eHealth en sreen-to-screen contact. Bij het zoeken naar berichten over de introductie van de telephoon in de sector ga ik te rade bij anderen…
Hallo Jan Taco,
Eindelijk even tijd om je vraag te beantwoorden. Zoals je wellicht weet vanuit andere ‘uitvindingen’, gebeuren die gewoonlijk ‘als de tijd er rijp voor is’. Dat wil zeggen dat die ‘uitvindingen’ meestal op verschillende plaatsen tegelijkertijd wordt gedaan. Dat is met de telefoon ook zo. Ik heb de belangrijkste in mijn artikel genoemd, maar er zijn er ongetwijfeld nog meer, waarover overigens prima te schrijven zou zijn, maar dan moet er nog wel wat meer research worden verricht. Vooral de Fransen zijn erg goed in het zich toeëigenen van uitvindingen. Je hoort mij niet zeggen dat ze geen bijdrage hebben geleverd aan de wetenschappelijke vooruitgang, maar die wordt vaak wel wat overbelicht. Zo ook in de ruimtevaart met hun Robert Esnault-Pelterie. Dat wilde ik even kwijt, groeten, John
Ben nog even in ‘uw telefoon’ gedoken.
Ik vond deze passage nog. Pas in 1879 ‘viel’ het woord telephoon in de Tweede Kamer!
“Men vroeg waarom hier te lande de telephoon niet inge-voerd wordt ter verbinding van sommige kantoren , zoo-als in Duitschland.”
Bron:
http://resourcessgd.kb.nl/SGD/18791880/PDF/SGD_18791880_0001195.pdf (pagina 9!)
Op suggestie van een medewerker van HCO de digitale krantencollectie van de Koninklijke Bibliotheek (KB) doorzocht:
Zoekterm telephoon tot aan de datum van:
1870: 1x (Blankhart uit 26 maart 1864_ Zie boven)
1876 1x ,, ,, ,, ,,
1877: 27 x
1878: 97x
1879: 188x
1880: 320x
Trek zelf uw conclusies!
Tip (via Prof. Mart van Lieburg):
De telefoon in de huisartspraktijk. De rol van de telefoon in een huisartspraktijk; opvattingen van patienten en huisartsen.
(1987) Sietsma, Eelke
Voor dit onderzoek werden de volgende vraagstellingen geformuleerd:
1) Hoe groot is de omvang van het telefoongebruik in de huisartspraktijk en wat zijn de kenmerken van telefonische verrichtingen?
2) Wat is geschikt om via de telefoon te behandelen?
3) Welke standpunten hebben patiënten en huisartsen betreffende het gebruik van de telefoon in de huisartspraktijk? …
http://irs.ub.rug.nl/ppn/038251876
1864 is echt vroeg, zeker voor Nederland. En zeker als je bedenkt dat de ‘officiële’ uitvinding van Bell staat geregistreerd in het jaar 1876…In het proefschrift van Onno de Wit uit 1998 (Telefonie in Nederland 1877-1940) wordt een hoofdstuk besteed aan de uitvinding van de telefoon en zoals wel vaker bij nieuwe technologieën zitten er vaak al meerdere mensen op hetzelfde spoor. Er wordt bv. gesproken over een akoestische telegraaf en experimenten van de Duitser Philipp Reis met een ‘telephon’ in de jaren 1861-1862. Wie overigens niet in dit boek wordt genoemd is de Amerikaanse Italiaan Antonio Meucci. Hij zou al in de jaren 1850 geëxperimenteerd hebben met een telefoon maar volgens Wikipedia zou hij geen geld hebben gehad om er een octrooi op aan te vragen. Volgens het proefschrift van De Wit, bereikten de eerste telefoons Nederland tegen het einde van 1877 (!). Met deze vondst uit 1864, was dat dus beduidend eerder.
Janneke Hermans (conservator telecommunicatie bij het Museum voor Communicatie, Den Haag).