Vaker Nee Zeggen
Dagblad Trouw
Suggestieve Grafiek
Het is helaas geen 1 april grap. De data waarop de Paasweekend uitgave 2013 van dagblad TROUW zich baseert zijn afkomstig van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS). Op twee momenten komt deze indringende grafiek prominent in beeld, namelijk op de voorpagina van de krant en nog eens op pagina 6 van bijlage de Verdieping. Horizontaal de tijdas (1971-2010). Verticaal de bijbehorende uitgaven zorg (in miljarden Euro’s met stappen van 10 miljard Euro). Er is iets wat mij helemaal niet aanstaat….
Fragment Voorpagina Dagblad Trouw
Datavisualisatie
De hellingsgraad van de rode lijn bedraagt op het oog meteen al zeker 45* en wordt wel 75*. Indien het de opzet is om de lezer aan het schrikken te maken, dan is dat beslist gelukt. Kan dat zo maar ongestraft? De keuze voor de eenheden op de x-as respectievelijk de y-as dragen bij aan dit beeld. De stijging oogt zo haast exponentieel…. Het handelt om uitgaven in constante prijzen. Dat is een keuze, maar die is arbitrair. De gegevens zijn ontleend aan de database van het CBS (Statline). Toelichting Statline: Totaal uitgaven aan zorg uitgedrukt in prijzen van het betreffende jaar. Cijfers geven inzicht in de waardeontwikkeling.
Statline CBS
Rechtvaardiging?
Kun je nu ineens stellen dat ‘vaker nee zeggen’ gerechtvaardigd is op basis van deze grafiek? Je zou ook andere conclusies kunnen trekken zoals Johan Polder (RIVM en Universiteit Tilburg) voorzichtig probeert in dezelfde uitgave van TROUW (quote ‘Marktwerking dreigt volgens hem de zorg duurder te maken’).
Dank voor de diverse reacties, aanvullingen en correcties. Het moet gezegd worden dat in “de Verdieping” van de betreffende krant ook een grafiek is opgenomen met de relatie tussen zorgkosten en leeftijdscohorten in 2003 en 2011 (uitgesplitst naar geslacht). Blijft onverkort staan dat de insteek met de lijngrafiek op het verkeerde been zet en dus ook de conclusie (‘vaker nee zeggen’). Graag het discours dus heropenen.
Het gaat niet om uitgaven in constante prijzen, zoals abusievelijk in te tekst staat vermeld. De Statline toelichting heeft het immers over ‘prijzen van het betreffende jaar’, dus lopende prijzen en dus niet inflatiegecorrigeerd.
Verder heeft Alberto Cairo goede punten: als we een tijdreeks maken moeten we niet alleen beide assen ongeveer even lang maken, we moeten ons ook afvragen of er misschien structurele veranderingen zijn opgetreden in de onderzochte periode. Een forse stijging van de zorguitgaven in een periode dat de bevolking ook fors groeit, is niet zo alarmerend. Hetzelfde geldt voor vergrijzing: dat gaat sowieso gepaard met stijgende zorgkosten.
Ik pleit voor nuance in het discours en daarmee ook voor een genuanceerde grafiek, dus Trouw: maak eens een decompositie van de verschillende onderliggende factoren onder de zorguitgaven en geef hun ontwikkeling ook weer.
Enigszins gerelateerd: http://vis.berkeley.edu/papers/banking/
Best regards / Hartelijke groet,
Jan Willem Tulp
freelance information visualizer
TULP Interactive
w: http://tulpinteractive.com
t: http://twitter.com/
Hmmm, Google translate doesn’t do a good job with this, so I didn’t get the graphic very well. Is this adjusted by inflation? Why not show % of total expenditures? Are population and average age taken into account? Etc.
How to lie with statistics!! Inderdaad, trek de grafiek door en we zien dan dat echt niet de kosten meer zijn op te brengen. Het zou eerlijker zijn om te laten zien wat de kostenstijging is in relatie tot het Bruto Nationaal Product. En ook zou de inflatie erin moeten worden verdisconteerd. Ik heb een factuur van het ziekenhuis in Sneek waarop staat dat de prijs van een verpleegdag f 2.50 is. Dat is in 1916. Moeten we ervan schrikken dat het nu wellicht 400 maal zo veel is? Met grafieken en statistiek kun je inderdaad de mensen onterecht de stuipen op het lijf jagen. Wat natuurlijk niet wil zeggen dat het hier en daar wel wat minder zou kunnen in de zorg. Maar dat de kosten stijgen dat is zeker een reeel feit. Maar dat we daar echt van wakker moeten liggen omdat er geen alternatieven zijn voor de financiering dat wil mij ook niet aan. Dat zijn namelijk politieke keuzen.
Pff, smerige grafiek. Enorm vertekend door die korte x-as en lange y-as.