Zorgconcentratie
Verzameling concentratie
“Erfgoed in de lift”
“Door de sluiting van Florence Nightingale Instituut (Museum gaat helemaal digitaal), komt veel uitgeleend materiaal weer terug naar de SHVB” vertelt conservator Jolieke Schroot. De verhuizing van de collectie van de Stichting Historisch Verpleegkundig Bezit (SHVB) binnen de gemeente Amersfoort is inmiddels een feit. Maar deze recente toevloed (400 producten) was niet voorzien, zodat er eigenlijk alweer ruimte tekort is. Maar ook geld tekort. Helaas geldt dat ook voor de zorgsector zelf. Overigens zorgt de sector wel voor extra werk. Hele instellingen worden gesloten en komt er soms een paniekerig telefoontje naar Amersfoort “dat er nog wat mooie spullen gered zijn van de afvalcontainer”.
Injectiespuiten (Collectie SHVB)
Universiteiten, onderzoeksinstellingen en scholen
Naast de ruim 7000 geregistreerde voorwerpen is er nog veel materiaal dat op inventarisatie wacht. Waarom zijn we zo nonchalant met onze geschiedenis, terwijl de zorgsector juist behoefte heeft aan inspiratie en nieuw elan? Robert Vonk is medisch-historicus en mede-auteur van de “Helpen en niet Schaden‘, waarvan alleen al bij voorinschrijving (verkoop start op 12 mei a.s., de dag van de verpleging) 3000 exemplaren zijn besteld! Robert Vonk: “Erfgoed zit in de lift” Hij constateert dat bij universiteiten, onderzoeksinstellingen en scholen. Stakeholders die zorgconcentratie en fusies bepleiten dienen naar mijn smaak (als auteur van dit artkel) ook een paragraaf in overeenkomsten te wijden aan ‘medisch historisch erfgoed’. Niet alle overtollige materiaal moet verscheept worden naar elders of als schroot verdwijnen. Een rol voor de Inspectie ( IGZ)? Iedere fabrikant verplichten bij registratie een exemplaar van hulpmiddel af te staan? Daarbij denk ik eerder aan (verpleegkundige) hulpmiddelen dan aan een MRI-scanner, maar ook dat laatste verdient aandacht. Immers het tempo van innoveren is steeds hoger geworden.
Jolieke Schroot (SHVB) bij sterelisator
IGZ
Waarom denk ik aan de IGZ. Het veiligheidsbeleid legt toenemend de nadruk op de risico’s van apparatuur, die vaak qua ontwerp niet altijd ‘intuitief’ blijkt. Denk aan de talloze (bijna)ongelukken met infuuspompen. Alleen daaraan is al een expositie te wijden. Dat laat zich goed uitleggen aan de hand van de diverse ontwerpen en versies van deze pompen. Wie bezit zo’n complete serie? De ontwikkeling van disposables, zoals injectiespuiten. Het zelfcontrole materiaal bij de diabetesbehandeling dat een grote vlucht neemt. Maar ook nu de komst van domotica, robotica, tablets. Maar ook de ‘nieuwe professionals’ zoals nurse-practitioners krijgen te maken met innovaties. Wat te denken van Buurtzorg met wijkteams? De inzet van social media? Kortom er is genoeg te doen, maar continuiteit kan alleen gewaarborgd worden door een structurele aanpak via de SHVB met voldoende financiele middelen. Wie reageert??
Reactie op de opmerking van Robert Vonk
De conservatoren van het medisch-historisch erfgoed van de universiteiten (daar bevindt zich het merendeel van het medisch erfgoed) en Museum Boerhaave hebben zich sinds enige jaren verenigd in de MCN (Medisch Conservatoren Nederland). De MCN is sinds enige tijd ook vertegenwoord bij het zgn DOMUS-overleg, waarin de historische afdelingen van verenigingen van medisch specialismen zijn vertegenwoordigd. Regelmatig komt de MCN bijeen om te overleggen over de knelpunten en uitdagingen van het bewaren van het (ook toekomstig) medisch erfgoed. Een van de speerpunten hierbij is de afstemming wat betreft collectievorming. Maar ook het nieuwe verzamelen.
De disposables zijn een mooi maar ook lastig voorbeeld. Want wat verzamel je: de prototypes, de eerste batches of de laatste series die in miljoenen zijn aangeleverd en gebruikt? Daarnaast, vallen disposables wel te bewaren? Degenereert het materiaal niet gewoon na tien-twintig jaar? Ik heb genoeg oudere spuiten en handschoenen in handen gehad die bij aanraking zowat verkruimelden. Daarnaast, moet je het spul in de verpakking bewaren of niet? Iedereen weet in wat voor bulk deze spullen zijn en worden aangeleverd, door ontelbare fabrikanten. Hoe ga je daar in selecteren en prioriteren?
We zijn nu al enige tijd hierover aan het nadenken, los van allerlei andere praktische overwegingen. Natuurlijk valt niet alles te verzamelen en dat moeten we ook niet willen, maar een goede selectie van materiaal dat het werken in de zorg zo ingrijpend heeft veranderd is een plicht die we als conservatoren wel degelijk op ons (gaan) nemen.
Rolf ter Sluis
Medisch Conservatoren Nederland
Historische Collecties UMCG
Universiteitsmuseum Groningen
Beste Rolf,
Helemaal mee eens. Boerhaave en de universiteitsmusea doen goed werk. Overigens wreekt zich hier, naar mijn mening, een wat slordige formulering in het bovenstaande artikel. De opmerking dat erfgoed in de lift zit, komt geheel voor mijn rekening. Daarna is Jan Taco weer aan het woord.
Inmiddels diverse verrassende reacties gehad. De komende dagen deze reactiepagina graag in de gaten houden. Mijn verontschuldiging dat er kennelijk wat verwarring is ontstaan omdat in het middenstuk van de tekst niet glashelder was waar ik als auteur het woord weer overnam van Robert Vonk. Ik hoop dat dit nu (door een kleine aanpassing) is recht gezet.