Oude AZU
Bij het bezoek aan het universiteitsmuseum te Utrecht, stuitte ik op ingebonden tijdschriften van het voormalig academisch ziekenhuis Utrecht AZU. De bladen waren uit de jaren 1963 en 1964. In die periode bezocht ikzelf nog het christelijk gymnasium aan de andere zijde van de Catharijnesingel. In de middagpauze zagen wij scholieren wel eens artsen en verpleegkundigen in het gras aan de waterkant zitten op een zonnige zomerdag. Natuurlijk kon ik toen niet vermoeden, dat ik zelf in de periode 1975-1978 aan dat zelfde AZU verbonden zou zijn als arts-assistent in opleiding tot internist.
In een van de ziekenhuisbladen trof ik een artikeltje dat mij interesseerde. De helft werd ingenomen door een foto. Daaronder een begeleidende tekst met als titel “de nieuwe afdeling van intern”.
Tekst bij illustratie:
Het eerste gedeelte ” nieuwbouw ” van de interne afdeling is in gebruik genomen. De tweede fase in de verbouwing is begonnen. Langzaam maar zeker verandert het interieur van gebouw I. Lang is naar deze verbetering uitgezien en met ongeduld is het moment afgewacht waarop het nieuwe gedeelte bekeken mocht worden. Het is niet te begrijpen dat een zo verouderde ruimte in zo’n moderne eenheid herschapen is. De zalen zijn bijzonder mooi, ruim en licht en de vele opzichten verbeterd. De oplopende patiënten genieten van alle comfort en vinden de gezelligheid een afleiding in de recreatie kamer. Aan heel veel dingen is bijzondere aandacht geschonken. Het is heerlijk om op zo’n afdeling te gaan werken. Dan echter blijkt pas, dat het ” nieuwe ” ook eisen stelt namelijk een aanpassen aan veranderde omstandigheden, zowel van de patiënten als van de medische staf en het verplegend personeel. Verbeteringen worden wel eens te gemakkelijk geaccepteerd, terwijl tekorten te veel gezien worden. In de praktijk komen deze dingen was naar voren. De eerste fase is een zeer belangrijke, omdat deze als bijvoorbeeld van veranderingen en verbeteringen van tekorten kan dienen bij het uitvoeren van de volgende verpleeg eenheid.
Wat zien wij op foto?
Op de foto zien wij een langwerpige ziekenzaal met vensters over vrijwel de gehele breedte. De foto is met een flitslicht gemaakt, want in de ramen is de weerspiegeling te zien. Buiten zijn nog kale boomtakken, dus mogelijk is de foto in het vroege voorjaar gemaakt. De achtergrond is niet goed zichtbaar, maar kerkgebouwen en dergelijke zijn niet te herkennen. Er hangen zware stoffen gordijnen en enkele plafondlampen. De bedden zijn dicht aaneengeschakeld en er kunnen er zo al zeker 10 geteld worden. De bedden zijn verrijdbaar en er staan eenvoudige stoelen ondergeschoven. Over de bedden heen ligt een sprei. Hier en daar zijn deze bedlampjes zichtbaar. Tussen bedden is via een harmonica mechanisme een gordijn te schuiven. Dat is het geval tussen de twee bedden bij het raam rechts. Links bij het raam is een bedlegerige patient (en mogelijk ook rechts) .
Zowel links als rechts zijn verrijdbare karretjes zichtbaar. Rechts met een wit emaillen emmertje en een aluminium tonnetje, vermoedelijk voor verbandmateriaal. De vloer bestaat uit glad linoleum. Tenslotte zitten aan de tafel een aantal verpleegkundigen en patiënten in pyjama of kamerjas aan de koffie.
Het is de typische ziekenzaal van medio de vorige eeuw. Ik heb deze bewuste zaal mogelijk zelf nog wel in gebruik gezien, waarbij het aantal patiënten indrukwekkend was. Privacy was toen nauwelijks een item. Licht en frisse lucht, schrobben van de vloer en veel lopende patiënten (vaak maaglijders) bepaalden het beeld.